Latijn

Hinweis: Dies ist eine automatische Übersetzung des Seiteninhalts (Nederlands). Für verbindliche Informationen gilt der deutsche Originaltext. Original anzeigen

Klasenniveaus	6-10 (alternatief voor Frans), S1-4 (keuzevak)
Vakcollega's	Bor, Ha, Hed, La, Sma
Vakkenlokalen	1 Latijnlokaal met interactieve beamer

Panoramafoto van het Colosseum in Rome, een oud amfitheater met meerdere bogen en vensters, omgeven door een blauwe lucht met enkele wolken.

Quid ad nos? – Wat gaat Latijn ons aan?

Taal van Europa

Waarom überhaupt een taal leren die men niet meer spreekt?

Rome werd vele eeuwen lang beschouwd als de wereldmacht van de oudheid. Ongeveer 2000 jaar geleden strekte het Romeinse Rijk zich uit over de hele Middellandse Zee en zijn grenzen reikten van Noord-Afrika tot aan de grenzen van het huidige Schotland, van Portugal tot Mesopotamië in het oosten. Overal werd Latijn gesproken, net zoals Engels tegenwoordig overal gesproken wordt. Na de val van het Romeinse rijk heeft Latijn zich tot op heden weten te handhaven. Latijn geldt nog steeds als de taal van de wetenschap, de geneeskunde, het recht en de kerk. De invloed van het Latijn is vooral zichtbaar in de romaanse talen (bijv. Italiaans, Spaans, Frans) en in het Engels, evenals in leenwoorden in het Duits. Latijnse leenwoorden kennen en toepassen getuigt nog steeds van een verfijnde taaluiting. In advertenties komen dagelijks Latijns-afgeleide product- en bedrijfsnamen voorbij.

Een roze tulp van dichtbij met labels die verschillende termen voor 'Bloem' geven in meerdere talen en contexten, waaronder Latijn, Italiaans, Spaans, Frans en Engels.

Algemene vorming

Niet alleen de taal van de Romeinen, maar ook hun geschiedenis, cultuur en het denken van de Romeinen – en van de Grieken – vormen Europa tot op heden.

Hoe leefden de Romeinen? Waar geloofden ze in? Welke goden vereerden ze en waarom? Hoe gaven de Romeinen hun vrije tijd vorm? Welke fascinatie oefenden wagenrennen en gladiatorengevechten uit? Welke moraal voorspiegelden de mensen in de oudheid? Wat betekent pietas, virtus en geluk? In hoeverre werden Romeinen door de Grieken beïnvloed? Welke spannende mythen vertelde men? Over welke helden sprak men? Wat is het Trojaanse Paard? Waarom ging Orpheus naar de onderwereld? Welke grote persoonlijkheden speelde een rol in politiek en samenleving? Wat zijn Optimaten? Hoe kon Catilinas samenzwering worden afgewend? Hoe zag het leven van een Romeinse legionair eruit? Wat hadden de Romeinen in Germania te zoeken? Waarom verloor Varus zijn legioenen? Waarom reizen we naar Xanten?

In de omgang met deze vreemde cultuur levert Latijnsonderwijs een bijzondere bijdrage aan de persoonsvorming van de hedendaagse jonge mensen. Het draait om historische communicatie en het diepere begrip van onze Europese wortels. Dit vindt hoofdzakelijk plaats bij de omgang met Latijnse teksten, de ontsluiting daarvan, de discussie en de beoordeling van opgeworpen vraagstukken. Daarbij herkennen de leerlingen gezamenlijke grondslagen van Europese cultuur en de veranderingsprocessen daarvan. Geen enkel ander vak maakt ons zo Europees als Latijn.

Of: hoe Günther Jauch het in 2006 in een Spiegel-interview verwoordde: “Latijn gaat om omwegen. Het is als reizen: als ik zo snel mogelijk van A naar B wil komen, neem ik de snelweg. Wat reizen zo mooi maakt, zijn de tussenstops of de rit door de dorpen.”

Taalbegrip en uitdrukkingsvermogen in het Duits

Met behulp van Latijnse grammatica kun je de Duitse taal goed begrijpen. Het vertalen van Latijnse teksten vergroot het uitdrukkingsvermogen in de eigen moedertaal en bevordert logisch denken. In het bijzonder draagt Latijnonderwijs – naast het Duits – bij aan de taalvorming wanneer Duits niet de moedertaal is. Het doel is altijd om een Latijnse tekst te ontsluiten en in het Duits te vertalen. Dit is een complex proces: daarbij moet evenveel aandacht uitgaan naar grammaticale correctheid als naar een treffende uitdrukking en een logische tekststructuur. Door voortdurend reflecteren op de taal verkrijgen Latijnssleerlingen een beter tekst- en leesbegrip dat verder reikt dan het Latijnonderwijs. Het leren van andere vreemde talen wordt hierdoor makkelijker. Het modelmatige karakter van het Latijn levert een waardevolle bijdrage aan een dieper taalbegrip en de werking van taal in het algemeen.

Qualificaties LATINUM en GROßES LATINUM

Na 5 jaar (vanaf groep 6 oplopend) kan zonder verdere toets het LATINUM behaald worden, als aan het einde van groep 10 een voldoende prestatie is bereikt. Voor sommige studierichtingen vereisen universiteiten het bewijs van Latijnse taalvaardigheden of zelfs het staatsexamen LATINUM. De regelingen aan universiteiten variëren en vaak hangt de latere studieplanning af van deze Latijnkwalificaties. Naast het volgen van Latijnslessen en het succesvol afronden ervan, wordt als tijdrovend en zeer inspannend beschouwd.

Na 6 jaar, dat wil zeggen voortzetting van de tweede vreemde taal in de bovenbouw, verkrijgt men bij succesvolle voortgang (5 punten) zelfs GROSSES LATINUM, zonder een extra toets af te leggen.

Kort gezegd

Latijn …

heeft als oudste vak een belangrijke plaats in het vakkenkader.
een toegangsweg naar de wereld van de Oudheid.
biedt toegang tot Europese geestes- en cultuurgeschiedenis.
biedt naast de taal veel algemene vorming.
vergemakkelijkt het leren van andere vreemde talen.
train het grammaticale begrip van taalkundige verschijnselen.
verdicht, traint en vergroot het uitdrukkingsvermogen in het Duits.
beoefent door analytisch werken aan teksten theoretisch denken.
leidt tot nauwkeurigheid, combinatiemogelijkheden en mentale wendbaarheid.
introduceert wetenschappelijke werkmethoden.
bevordert het vermogen om problemen op te lossen.
biedt met de LATINUM-maat een erkende kwalificatie.

Latijn op het GyRa

Latijnonderwijs in de onderbouw en middenbouw

De keuze voor de tweede vreemde taal vindt plaats in groep 5. Proeflessen worden georganiseerd samen met een informatieve ouderavond. Vanaf groep 6 begint Latijnonderwijs met vijf lesuren per week en in de daaropvolgende jaren wordt dit geleidelijk teruggebracht naar drie uur per week. Net als in alle vreemde talen geldt dat naast de twee klaslokalen ...

senarbeiten pro Halbjahr ook toetsen over woordenschat en grammatica geschreven. De onderwijstaal is Duits: spelling en uitspraak vormen dus geen groot probleem.

De drie competentiegebieden:

Tekst: In het Latijnonderwijs wordt veel schriftelijk gewerkt. Centraal staat een Latijnse tekst. Deze wordt vertaald naar goed geformuleerd Duits en geïnterpreteerd. Dit stelt een hoge eis aan de Latijnschüler*innen. Oplossingen liggen niet direkt voor de hand; vaak moet gecombineerd en logisch geconcludeerd worden. Bij het uitwerken van een tekst grijpen taalkundige kennis en inhoudelijk tekstbegrip in elkaar.
Taal: Het gereedschap voor een succesvolle tekstvertaling bestaat ongetwijfeld uit zekere woordenschat- en vormkennis. Aangezien Latijn niet actief gesproken wordt, valt horen en het directe nadoen van taal als leermethode weg. Gecreëerde lacunes laten zich maar moeilijk opnieuw sluiten. Dat betekent: regelmatig leren, ook het uitwendig leren van vormen, eindingen en systemen is nodig en maakt niet altijd plezier. Maar daarin ligt ook de grote kans: wie ijverig is, wordt ook beloond.
Cultuur: Voor een verdiept, inhoudelijk tekstbegrip informeren we ons in proza- en vakteksten, boeken, films of door referaten. Er worden discussies aangespoord. Het gaat erom antieke denkkaders, leefwijzen en gebeurtenissen te belichten en met eigen leefwereld te vergelijken en uiteindelijk zelf positie te nemen.

Onderwijsontwerp

In de afgelopen decennia heeft het Latijnonderwijs zich sterk genaderd tot de Moderne Talen. Methodisch kan het Latijnonderwijs zeer meekomen met de moderne vreemde talen: tekstontdekking en -interpretatie door scenische spelletjes, rollenspellen, standbeelden, creatief schrijven, podcasts, reportages, tekenen van comics en beeldverhalen en nog veel meer. De inzet van digitale media, evenals de kindvriendelijke en begrijpelijke presentatie van de leerstof in ons moderne, kleurrijke leerwerk biedt een aansprekende toegang tot het Latijn.

Het leerwerk:

Klett: Pontes, Gesamtband (2016)
Begeleidingsboek (Grammatica)
Vocabulaireboek
Werkboek
talrijke extra materialen ter oefening voor thuis

Thema's:

Eerste leerjaar:

Zicht op het oude Rome (romaanse dagelijks leven in de familie)
Spanning en ontspanning in het oude Rome (openbaar leven en vrije tijd in het oude Rome)

Tweede leerjaar:

Mythos en vroege geschiedenis van Rome (Romeinse sagen: Aeneas; Romulus en Remus)
De Romeinse Republiek (maatschappij en politiek; Caesar, Cicero)
extracurricular: reis naar Xanten (Romeins leven in een Germaanse provincie)

Antiek bouwwerk met meerdere zuilen en een trap, omgeven door gras en bomen, onder een bewolkte hemel. Een informatiebord staat op de voorgrond.

Een rij rode Romeinse schilden met gouden versieringen, die rechtop in een tentoonstelling staan. Op de achtergrond zijn enkele mantels en andere tentoonstellingsobjecten zichtbaar.

Een historisch fort met oude steenmuren en torens, omgeven door een groene omgeving. Op de achtergrond zijn kerken en een windmolen te zien, terwijl de hemel helder en blauw is.

Derde leerjaar:

- Spannend Griekenland (Goden, Helden, Onderwereld, Filosofen)
- Groei van het Romeinse Rijk (Karthago, Sicilië, Germania)

Vierde leerjaar:

- Rome tijdens het principaat (Octavianus/Augustus)
- Inleiding in het tweetalige woordenboek
- Overgang naar originele taallees, bijv. teksten uit de Vulgaat (Joshes-legende), Fabels van Phædrus

Vijfde leerjaar:

In klas 10 vinden in het tweede halfjaar schriftelijke en mondelijke examens plaats. Naast Duits en Wiskunde is een vreemde taal verplicht (Engels of Latijn/Frans/Spaans). In de vreemde talen wordt zowel schriftelijk als mondeling getoetst.

Halve jaar: Inleiding in de antieke retoriek
- Overtuigen, ompraten, beïnvloeden door de rede
- Toespraak in uittreksels (Auteur: Cicero)
- Voorbereiding op de schriftelijke proef

Halve jaar: Inleiding in de antieke poëzie

- Waarneming en interpretatie van de wereld door taalvormgeving
- Liefdesgedicht en levensgevoel (Auteur: Catullus, Lesbia-cyclus)
- Spot en ironie (Auteur: Martial, Epigrammen)
- Voorbereiding op de mondelinge toets

Latijnonderwijs in de bovenbouw

Voor leerlingen met een grote passie voor de Latijnse taal en nieuwsgierigheid naar een diepgaandere omgang met antieke auteurs en hun werken bestaat de mogelijkheid om Latijn in de bovenbouw twee uur per week in het keuzevak te volgen. De beloning na een jaar: het Grote Latinum. Maar dat is niet alles: ook roem en eer. Want het getuigt van diepgang, doorzettingsvermogen en bereidheid tot inspanning van de eindexamenkandidaten, wanneer zij

bei sollicitaties met een niveauvol afstudeersbewijs waarmee zes of zelfs zeven jaar intensieve strijd met een veeleisende materie zijn gedocumenteerd. Het verraadt veel over de mens. Darüber hinaus wohnt der Atmosphäre dieser Oberstufenkurse ein besonderer Zauber inne. Nach Jahren in leistungsheterogenen Kursen in der Mittelstufe erleben die Teilnehmer*innen erstmals das Gefühl einer eingeschworenen Gemeinschaft und arbeiten mit Gleichgesinnten auf Augenhöhe. Langwierige Grammatikerarbeitung entfällt zu Gunste von ausgiebigen Diskussionen, Deutungen und Bewertungen über gewichtige Themen der Menschheit, natürlich immer basierend auf Originaltexten berühmter Autoren. Pro Semester steht je ein großes Thema im Fokus, über das eine Klausur geschrieben wird. Auch kann in Latein schriftlich (zentral) wie mündlich eine Abiturprüfung abgelegt werden.

Semesteronderwerpen: